Risk kapıda!

Türkiye'yi sarsan deprem dolayısıyla kayıplar artarken, arama kurtarma çabaları da hız kesmeden devam ediyor.

Peki, bu yaşadığımız felaketin ekonomiye etkisi nasıl olacak?

Hem bölge halkına hem ekonomiye maliyetinin tam boyutu ise günler sonra ortaya çıkacak.

Ekonomik kayıpların sınırlarını şimdilik çizmek zor olsa da, aslında risk kapıda...

Kahramanmaraş, Adana, Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Şanlıurfa, Kilis, Diyarbakır,  Malatya, Gaziantep olmak üzere bu illerin ülke ekonomisindeki payı nedeniyle ekonomik kayıplar doğuracaktır.

Yukarıda bahsettiğim gibi 10 ildeki deprem ülke ekonomisini de ciddi derecede vurmuş oldu.  

Depremin ekonomik boyutuna baktığımızda;

Depremin Türkiye'ye maliyetinin 35 ile 50 milyar dolar arasında olması bekleniyor.

Türkiye'nin dış ticaret açığı 110 milyar dolar iken, depremin tam göçertici olacağından bahsediliyor.

Depremin Türkiye'nin ekonomik büyüme rakamını 1 ile 2 puan gerileteceği tahmin ediliyor.

TÜİK tarafından açıklanan 2022 verilerine göre, 10 ilde toplam 13.42 milyon kişi yaşıyor.

Depremin neden olduğu ekonomik hasar değişkenlik göstermekle birlikte yıkılan konutların, okulların, hastanelerin, yolların, elektrik hatlarının yeniden inşası ekonomiye ek bir maliyet yükleyecek ve milyarlarca dolarlık harcama gerektirecektir.

Sermaye varlıkları dışında beşeri sermaye kaybı daha büyük bir önem taşımaktadır ve orta vadede sekte vuracaktır.

Şuanda üretim kaybının ne kadar büyüklükte olacağı ve bu kaybın ne kadar süreceği bilinmediği için net etkiyi tahmin etmek mümkün değil.

Bugün Adana Sanayi Odası Başkanı Zeki Kıvanç'ın açıklamasına denk geldim.

Adana'da birçok sanayicinin üretimi pazartesi sabah saat 08:00'e kadar durdurduğunu ve Adana'da hasar gören sanayi tesisinin bulunmadığını söylüyordu.

"Öte yandan Kahramanmaraş'ta Adıyaman'da belki de Gaziantep'te bir miktar zarar gören sanayicilerimiz var. Bu işletmelerin bir an önce ayağa kalkması lazım" diyor.

Ya İskenderun Limanı...

Deprem, İskenderun Limanı'nı yani yine ekonomiyi vurdu!

Depremin vurduğu İskenderun Limanı'nın ekonomiye katkısına bakalım...

Yıkıcı etkiyle sarsılan bölgede yer alan İskenderun Limanı'nda devrilen konteynerlerden çıktığı anlaşılan yangının söndürme çalışmaları günler sonra kontrol altına alındı.

İskenderun Limanı, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu ve Akdeniz bölgelerinin lojistik kapısı, 750 dönümlük alanıyla Türkiye'nin 4'üncü büyük limanı, Avrupa'nın 13 büyük limanı arasında ve aynı zamanda lojistik imkânı en gelişmiş limanlardan bir tanesi.

Bin 426 metre rıhtım uzunluğuna sahip İskenderun Limanı, yılda 640 gemi kabul kapasitesine sahip.

Bölgede büyük ticaret hacmi taşıyan İskenderun Limanı'ndaki deprem ve yangının hasarı da henüz tam olarak belli değil.

10 il 2022 yılında Türkiye'nin toplam 254,2 milyar lira olan ihracatının yüzde 10,9 oranındaki 27,6 milyar dolarlık kısmını gerçekleştirdi.

Depremin can ve mal kayıplarına yol açtığı illerde üretimin, işgücünün, lojistiğin duraksaması önemli bir kayıp anlamına geliyor.

Öte taraftan bankacılık sektörü de olumsuz etkileyecektir.

EPİAŞ verilerine göre, Türkiye'nin ulusal elektrik tüketimi depremin gerçekleştiği gün geçen haftaya göre yüzde 11 azalarak yaklaşık 37,500 MW/saat oldu.

TÜİK'in 2021 verilerine göre, depremden etkilenen 10 ilden oluşan bölgenin GSYH içindeki payı yüzde 9,3 seviyesinde.

Sektörel dağılımına baktığımızda, deprem bölgesinin tarımdaki payı yüzde 14,3 sanayideki payı ise yüzde 11,2 ile GSYH payına göre daha yüksek olan alanlar.

Dış ticaret verilerine baktığımızda, 10 ilin Türkiye'nin toplam ihracatının yüzde 8,5'ini toplam ithalatın yüzde 6,7'sini gerçekleştiriyor.

İhracat ve ithalatta yıl genelinde bölgeden bir kaç milyar dolar kayıp bekleniyor.

Dış ticarete genel etkinin zayıf kalacağı öngörülüyor.

Tabi net etkinin anlaşılması için zaman gerekecek.

Özetle...

Depremlerin ekonomiye etkisi öngörülen büyümeden yüzde 2'lik düşüş olası...