Personel giderleri yüzde 113,1 arttı!

Merkezi yönetim bütçesinde 2024/2023 ağustos ayları itibariyle harcamalar yüzde 45,8 artarken, toplam gelirlerdeki artış yüzde 12,5'te kaldı.

2023 ağustos ayında 51 milyar 270 milyon lira fazla veren bütçe, 2024'ün aynı ayında 129 milyar 594 milyon lira ile açık verdi.

Ocak-Ağustos döneminde 973 milyar 554 milyon TL'ye ulaşan açıkta, 2,7 trilyon TL (GSYH'nin yüzde 6.4'ü) ile yüksek düzeyde tahmin edilen 2024 yılı merkezi yönetim bütçe açığı öngörüye göre gerçekleşme oranı yüzde 36 oldu.

Şimdi gelin biraz daha detaya inelim.

Ve merkezi yönetim bütçesinde ağustos çerçevesindeki gelişmeleri değerlendirmeye devam edelim.

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre;

-Ağustos ayında merkezi yönetim bütçesinde harcamalar geçen yılın aynı ayına göre yüzde 45,8 artışla 820,3 milyar lira, gelirler ise yüzde 12,5 artışla 690,7 milyar lira oldu.

-Ağustostaki 129,5 milyar liralık bütçe açığı, mayıs ayı dışındaki aylara göre daha düşük fakat temmuz ayına göre ise daha yüksek düzeyde gerçekleşti.

Hatırlarsanız, merkezi yönetim bütçesi Mayıs'ta 219,4 milyar TL fazla vermişti. Temmuz ayında verilen bütçe açığı ise 96,7 milyar liraydı.

2024'ün ocak ayında 150,7 milyar lira, şubat ayında 153,8 milyar lira, mart ayında 209 milyar lira, nisan ayında 177,8 milyar lira ve haziran ayında ise 275, 2 milyar lira açık verilmişti.

Mayıs ayı ile tablodaki değişiminin temel nedeni geçici vergi dönemine denk gelmesi ve kurumlar vergisi olmuştu.

-Ağustosta bütçe giderlerinin 723,2 milyar TL'sini geçen yılın aynı ayına göre yüzde 52,1 artan faiz hariç harcamalar oluşturdu. Faiz ödemeleri ise yüzde 11,4'lük artışla 97 milyar lira oldu.

-Yılın ilk sekiz ayında merkezi yönetim bütçe harcamaları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 84,1 büyüyerek 6 trilyon 226,5 milyar lira, bütçe gelirleri ise yüzde 75,2 artışla 5 trilyon 253 milyar liraya ulaştı. Böylece sekiz aylık bütçe açığı 973 milyar 554 milyon TL oldu.

-Sekiz aylık bütçe giderlerinin 5 trilyon 462,5 milyar lirasını geçen yıla göre yüzde 83,2 yükselen faiz hariç giderler oluştururken, faiz ödemeleri ise yüzde 91,0 artışla 764 milyar liraya ulaştı. Faiz dışı bütçe dengesindeki açık 209 milyar 545 milyon TL'ye yükseldi.

- Ocak - ağustos döneminde faiz ödemeleri diğer bütçe harcamalarının üstünde bir artış gösterdi. Sekiz ayda 764 milyar lira faiz ödendi.

-8 ayda cari transferler bütçenin büyük kalemi olmaya devam etti. İkinci büyük kalem ise personel giderleri oldu. Cari Transferler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 70,5 artışla 2 trilyon 407,7 milyar lira olurken, personel giderleri de yüzde 113,1 artışla 1 trilyon 761,5 milyar lira oldu. SGK Devlet Primi Giderleri (kamu çalışanlarının prim ödemeleri) de yüzde 80,6 artarak 216,1 milyar lira oldu.

Dolayısıyla personel ödemeleri cari transferlere yaklaştı.

(Bütçe hesaplarında ve Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yayımladığı verilerde kullanılan cari transferler kavramı, cari yıl içinde kullanıma sunulan, faydası bir yıl içinde tüketilen ve karşılığı olmayan harcamalar olarak tanımlanır. Aynı zamanda da ilgili idare bütçesinden, kişi veya kurumların cari nitelikli ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, karşılıksız olarak yapılan kaynak aktarımları cari transferleri oluşturmaktadır. Bu gider grubu, sermaye giderleri ve sermaye transferlerinden oluşmaktadır.)

Sermaye giderleri yüzde 125,2 artışla 448,5 milyar liraya çıkarken, sermaye transferleri de yüzde 54,7 azalarak 45,5 milyar liraya geriledi.

Mal ve hizmet alım giderlerinin sekiz aylık tutarı yüzde 66,4 artışla 386,2 milyar lira ve borç verme kalemi de yüzde 113,9 artışla 196,8 milyar lira oldu.

- Bütçe gelirlerinin en büyük bölümünü vergi oluşturuyor. Sekiz ayda 4 trilyon 401,8 milyar lira tahsilât gerçekleşti. Geçen yılın aynı dönemlerine göre yüzde 69,6 artış gerçekleşti.

Fakat sekiz aylık dönemdeki vergi tahsilâtında geçen yılın aynı dönemine göre tahsilât artışı yüzde 69,6 ile bütçe gelirlerindeki artışın altında kaldı.

SÖZÜN KISASI...

Gelirler tarafındaki yüksek gerçekleşme ise vergi dışı gelirlerden kaynaklandı.

Sekiz ayda bütçede faiz hariç harcamalar kontrollü giderken, faiz ödemelerinde büyük oranda bir artış yaşandı.

Faiz hariç harcamalar içinde cari transferlerden sonra en büyük bölümü personel giderleri oluşturdu.

Personel giderleri bütçe giderlerinin çok üzerinde bir artış gösterdi. Personel giderleri yüzde 113,1 arttı.

Bütçe gelirlerinin en büyük payını oluşturan vergi tahsilâtı sekiz ayda 4,4 trilyon liraya ulaşırken, tahsilât artışı bütçe gelirlerinin altında gerçekleşti.