Bu anket ne diyor?

Yazıma mart ayına ilişkin verilerle başlayarak, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın Bursa iş dünyası ve sanayiciler ile buluşmasıyla devam edeceğim.

Önce imalat sanayi kapasite kullanım oranı ile başlayalım.

Bildiğiniz üzere, imalat sanayi kapasite kullanım oranı bizlere sanayi üretiminin gidişatı hakkında bilgiler verir.

Örneğin;

Bu oranda artış eğilimi varsa sanayi üretiminde artış, tersi söz konusuysa eğer sanayi sektörü üretiminde düşüş olduğunun sinyalini alırız.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), her ay imalat sanayi işyerlerinde gerçekleştirdiği İktisadi Yönelim Anketi'nden mart ayı sonuçlarını yayımladı.

Mart ayında imalat sanayinde faaliyet gösteren 1731 işyerinde yapılan ankete verilen yanıtların toplulaştırılmış sonuçları incelendiğinde, imalat sanayi genelinde mevsimsel etkilerden arındırılmış Kapasite Kullanım Oranı (KKO-MA), bir önceki aya göre 0,2 puan artarak yüzde 77,2'ye yükseldi. Mevsimsel etkilerden arındırılmamış Kapasite Kullanım Oranı (KKO) da, önceki aya göre 0,2 puanlık düşüşle yüzde 76,2 düzeyinde oluştu.

Kapasite kullanım oranı önceki aya göre tüketim mallarında 0,4 puan düşerek yüzde 73,3'e indi. Bu kapsamda dayanıklı tüketim mallarında 2,35 puan artışla yüzde 73,8, dayanıksız tüketim mallarında 9 puan düşüşle yüzde 73,1 oldu. Ara mallarda 2 puanlık düşüşle yüzde 76,5'e gerileyen kapasite kullanımı, yatırım mallarında da 1 puan artarak yüzde 76,5'e yükseldi.

Böylelikle kapasite kullanım oranının yönünün aşağıya doğru olması üretim düzeyine de yansıyacak.

Şimdi beklenen sanayi üretiminin ne ölçüde olacağı...

Reel kesim güveni ile devam edelim...

Endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde, yıla iyimser başlayan Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) mart ayında da artışını sürdürdü.

Mevsimsellikten arındırılmamış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) bir önceki aya göre 2,9 puan artarak 104,4 ve mevsimsellikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE-MA), bir önceki aya göre 1,5 puan artarak 103,5 seviyesinde gerçekleşti.

Buna göre, gelecek üç aydaki üretim hacmi, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, son üç aydaki toplam sipariş miktarı, genel gidişat ve gelecek üç aydaki toplam istihdama ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkiledi.

Mevcut toplam sipariş miktarı, mevcut mamul mal stoku ve sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkileri.

Endekste 100'ün altındaki değerlerler anketin kapsadığı reel kesim temsilcilerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin azaldığı kötümser bir görünüme, 100'ün üzerinde olması ise iyimser bir görünüme işaret ediyor.

Böylelikle reel kesim güveni artışını sürdürdü.

Bu durum üretim artışına yönelik azmin yükseldiğini ortaya koydu.

Peki, sanayide böyle iken diğer sektörlerde nasıl?

Bu arada Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) da hizmet, perakende ticaret ve inşaat güven endekslerinin mart ayı sonuçlarını açıkladı.

Buna göre sektörel güven hizmette arttı, perakende ve inşaatta azaldı.

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi, hizmet sektöründe yüzde 1,5 artarak 120,4'e, inşaat sektöründe yüzde 3,6 azalarak 88,6'ya ve perakende ticaret sektöründe de yüzde 1 azalışla 113,3'e geriledi.

Bu durumda da işler, inşaat ve perakende dışındaki sektörlerde olumlu seyrediyor.

BURSA...

Dün Bursa'nın gündemi yoğundu.

Beklentiler ise yüksek...

Zira kronik sorunlar çözülmek için sırada.

Açılış konuşmalarının ardından toplantının basına kapalı olarak devam eden kısmında iş dünyası ve sanayiciler tarafından o sorunların dile getirildiği ve önerilerin paylaşıldığı pek çok beklenti notunun Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın notlarında birikmeye başladığını tahmin etmek güç değil.

İş dünyasının beklentilerinde öne çıkan notlar şöyle:

-Enflasyon muhasebesi ve vergilendirilme:

"2023 yılı sonu itibariyle şirketlerin bilançolarında enflasyon muhasebesinin uygulanacak olmasını bilançoların gerçeği yansıtması açısından oldukça faydalı ve önemli buluyoruz. Ancak 2024 yılında geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi, düşük sermayeli ve yüksek borçlu firmalar için olumsuz etki yapacaktır. Özellikle küçük işletmelerde 2024 ve takip eden yıllarda enflasyon muhasebesinin uygulanmamasını talep ediyoruz. Ayrıca borç oranı yüksek işletmeler için enflasyon düzeltmesi sonucunda vergisel sonuçlar da ortaya çıkacaktır. Dolayısıyla enflasyon muhasebesinin bilançolarda düzeltme yapılarak uygulanması buna karşın uygulama sonucunda ortaya çıkan farkların vergilendirilmemesini bekliyoruz."

- Bölgesel teşvik:

"1.Bölgede yer alan rekabet gücü ve ihracat potansiyeli yüksek mevcut firmaların teknoloji ve modernizasyon yatırımları ihtiyacı artmaktadır. Bölgesel teşvik düzenlemesinde değişiklik yapılarak 1.bölgede yer alan mevcut firmalarımızın, teknoloji, tevsii, modernizasyon ve otomasyon yatırımlarının desteklenmesini talep ediyoruz. Bu yatırımlar için ayrıca, yüksek yatırım indirimi ve işgücü desteklerinin sağlanmasını bekliyoruz. Bölgeler ve sektörler arası farklılık gözetmeksizin mevcut firmaların yapacakları yeşil ve dijital dönüşüm yatırımlarının da 5.bölge teşvik unsurları ile desteklenmesini talep ediyoruz."

-Yatırımların desteklenmesi:

"AB uyum ve yeşil dönüşüm sürecinde sektörlerin kullandıkları girdiler için geri dönüşüm zorunluluğu uygulanmaya başlandı. Tüm sanayi sektörlerinde döngüsel ekonomi sistemlerinin kurulması ve bu süreçteki yatırımların bölge farkı gözetmeden desteklenmesi firmalarımızın uyum sürecini hızlandıracaktır."

-KDV ve finansman:

"Firmalarımızın geçmiş dönemlere ait olan kesinleşmiş KDV alacaklarının da ödenmesini veya kamu yükümlülüklerine göre mahsup edilmesi de sektörlerimizin talepleri arasında. Finansmana erişim konusunda yapılacak çalışmalar, özellikle KOBİ niteliğindeki firmalarımız için kritik önem arz ediyor."

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, iş dünyasından alınan bilgiler doğrultusunda kısa ve uzun vadede sorunlara köklü çözümler için ortak akılla hareket ettikleri mesajını verdi.

"Fiyat istikrarı çok önemli. Enflasyonla mücadele bu dönem temel önceliğimiz. Planımızı, programımızı buna göre yapmış durumdayız. Nitelikli yatırımcılarımızı ve ihracatçılarımızı desteklemeye devam edeceğiz. Seçici finansman mekanizmalarıyla desteklemeye devam edeceğiz."

Evet, dünyanın her yerinde hükümetten gelen mesajlar önemlidir. Bizde biraz daha önemli...

Kanaatim beklentilere cevap geleceği.

Kapalı olan toplantı sonrasında da iş dünyasından aldığım değerlendirmelerde bu yönde.