Bu 25 belirtiye dikkat! Ne sinyaller veriyor?

Sektörlerin üretimlerinin ne kadarının yurt dışına ne kadarının da yurt içine yöneldiğini oransal olarak izleme şansını elde ettiğimiz 2024 yılı mart ayına ilişkin Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE) oranları TÜİK tarafından açıklandı.

Buna göre; martta YD - ÜFE aylık yüzde 4,70, geçen yılın Aralık ayına göre yüzde 12,10, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 67,25 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 55,14 arttı.

YD - ÜFE, belirli bir referans döneminde ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurt dışına satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarını zaman içinde karşılaştırarak fiyat değişimlerini ölçen fiyat endeksidir.

Bu endeksle, döviz kurlarına göre rekabet avantajının ne durumda olduğunu maliyet tablosundan görebiliriz.

Aynı zamanda da ihracatçı üreticilerin maliyetindeki gelişimini görmemiz mümkün.

Detayları incelediğimizde;

Sanayinin iki sektörünün yıllık değişimlerine baktığımızda, madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 67,20 ve imalatta yüzde 67,25 artış görüldü.

Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri dikkate alındığında; ara mallarında yüzde 58,67, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 72,76, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 72,70, enerjide yüzde 69,88 ve sermaye mallarında yüzde 76,14 artış gerçekleşti.

Sanayinin iki sektörünün aylık değişimleri ise madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 5,46 ve imalatta yüzde 4,69 artış şeklinde hesaplandı.

Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara mallarında yüzde 5,03, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 3,64, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 4,76, enerjide yüzde 3,55 ve sermaye mallarında yüzde 4,72 yükseliş olarak gerçekleşti.

Yıllık YD - ÜFE'ye göre 12 alt sektör daha düşük, 13 alt sektör daha yüksek değişim gösterdi.

YD-ÜFE'ye göre azalış gösteren alt sektörler; ana metaller yüzde 50,55, kâğıt ve kâğıt ürünleri yüzde 55,04, ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) yüzde 55,68, temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları yüzde 59,36, basım ve kayıt hizmetleri yüzde 59,97, kimyasallar ve kimyasal ürünler yüzde 60,37, diğer madencilik ve taş ocakçılığı ürünleri yüzde 62,15, diğer metalik olmayan mineral ürünler yüzde 62,27, içecekler yüzde 64,90, elektrikli teçhizat yüzde 65,26, diğer ulaşım araçları yüzde 65,33 ve yüzde 66,52 ile deri ve ilgili ürünleri oldu.

Buna karşılık tekstil ürünleri yüzde 67,75, tütün ürünleri yüzde 69,17, fabrikasyon metal ürünler, makine ve ekipmanlar hariç yüzde 69,66, kok ve rafine petrol ürünleri yüzde 69,88, gıda ürünleri yüzde 70,30, kauçuk ve plastik ürünler yüzde 70,44, giyim eşyası yüzde 71,48, metal cevheri yüzde 71,68, motorlu kara taşıtları, römork ve yarı römork yüzde 75,82, diğer mamul eşyalar yüzde 76,69, makine ve ekipmanlar yüzde 78,21, mobilya yüzde 82,06, bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler yüzde 83,58 artış ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.

Aylık YD - ÜFE'ye göre 14 alt sektör daha düşük, 10 alt sektör daha yüksek değişim gösterdi.

Öte taraftan azalış gösteren tek sektör yüzde 0,76 ile bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler oldu.

Aylık bazda bakıldığında, ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) yüzde 2,64, deri ve ilgili ürünler yüzde 2,81, kok ve rafine petrol ürünleri yüzde 3,55, elektrikli teçhizat yüzde 3,76, diğer metalik olmayan mineral ürünler yüzde 3,83, diğer ulaşım araçları yüzde 4,16, temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları yüzde 4,22, tekstil ürünleri yüzde 4,30, kâğıt ve kâğıt ürünleri yüzde 4,31, mobilya yüzde 4,44, motorlu kara taşıtları, römork ve yarı römork yüzde 4,48,  diğer madencilik ve taş ocakçılığı ürünleri yüzde 4,63, giyim eşyası yüzde 4,66, basım ve kayıt hizmetleri yüzde 4,67 ile endekslerin en az arttığı alt sektörler olarak hesaplandı.

Buna karşılık fabrikasyon metal ürünler, makine ve ekipmanlar hariç yüzde 4,70, kauçuk ve plastik ürünler yüzde 4,79, gıda ürünleri yüzde 5,13, makine ve ekipmanlar yüzde 5,40, içecekler yüzde 5,51, kimyasallar ve kimyasal ürünler yüzde 5,61, metal cevheri yüzde 6,16, diğer mamul eşyalar yüzde 6,29, ana metaller yüzde 6,59 ve tütün ürünleri yüzde 8,86 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler olarak kayıtlara geçti.

Son olarak...

İhracat yapan işletmeler için döviz kurlarının yükselmesi olumlu gelişme olarak görülse de, tedarik sorunu bütçeleri olumsuz etkiliyor.  

Yani her geçen gün yükselen hammadde ve diğer giderler sürekli artarken, satış gelirleri orantısız olunca tansiyon yükseliyor.

Üretim ithalata bağımlı olduğu için kur yükselince ithalat artıyor.

Zira doların fiyatı artınca içerideki üretimin ithal girdi maliyeti de artıyor.

Bir sanayici "Dolar kuru tansiyon gibidir" demişti.

Yani düşük olması da yüksek olması da iyi değil.

Yurt dışı ile ihracatçıların rekabet etmesi için maliyetlerdeki gevşeme önemli.

Toplam maliyet içerisinde neredeyse enerji ve hammadde maliyetlerindeki artış rekabet avantajını düşürecektir.