İskoçya denince akla ilk gelen imgelerden biri kilt giymiş bir adam olur. Peki bu etek benzeri kıyafetin ardındaki tarih ve kültürel anlam ne kadar biliniyor? Kiltin doğuşundan yasaklanışına, savaş alanlarından düğün salonlarına uzanan hikayesini keşfetmeye ne dersiniz?
İskoç erkeklerinin etek giymesi dünya genelinde merak uyandıran bir gelenek. Ancak bu alışkanlık yalnızca kültürel bir detay değil, aynı zamanda tarihi bir direnişin ve aidiyetin simgesi. Kilt, geçmişin savaş kıyafetinden bugünün ulusal sembolüne dönüşmüş güçlü bir anlatı sunuyor. İşte detaylar!
KÜLTÜREL BİR SEMBOLDEN SAVAŞ ALANINA
İskoç erkeklerinin etek giymesi, dışarıdan bakıldığında sadece ilginç bir kültürel detay gibi görünebilir. Oysa kilt, sadece geleneksel bir kıyafet değil; tarihin derinliklerine uzanan bir özgürlük simgesi, bir savaş kıyafeti ve aidiyetin görsel ifadesidir.
İskoçya'nın özellikle Highland olarak bilinen yüksek bölgelerinde doğan bu kıyafet, hem pratik işlevleriyle hem de sembolik anlamlarıyla yüzyıllardır varlığını sürdürüyor.
KİLT'İN DOĞUŞU VE FONKSİYONU
Kilt ilk olarak 16. yüzyılda, "great kilt" ya da "belted plaid" olarak adlandırılan formuyla ortaya çıktı. Bu büyük, yün kumaştan yapılmış kıyafet; hem etek hem de pelerin görevi görüyordu. Omuzdan başa sarılarak yağmurdan koruyan bu kumaş, aynı zamanda geceleri battaniye olarak kullanılabiliyordu.
Esnek yapısı sayesinde savaş sırasında kolayca çıkarılıp hızlı hareket edilmesini sağlıyordu. Özellikle dağlık alanlarda yürüyüş yapan çobanlar, soğuk hava ve yağmura karşı koruyucu olması nedeniyle bu kıyafeti tercih ediyordu.
BİR KIYAFETTEN FAZLASI: KLAN AİDİYETİ VE ONUR SEMBOLÜ
Kilt, İskoç klanları arasında aidiyetin ve gururun sembolüydü. Her klanın kendine özgü bir tartan (desen) dokuması vardı ve bu desen, kiltin kumaşına yansırdı. Bir İskoç erkeğin hangi klana ait olduğunu, giydiği kiltin desenine bakarak anlamak mümkündü. Bu, toplumsal kimliği görsel olarak ifade eden önemli bir unsurdu.
YASAKLANAN BİR GELENEK: DRESS ACT VE KÜLTÜREL MÜDAHALE
1746 yılında İngiliz hükümeti, Culloden Savaşı'nın ardından "Dress Act" adı verilen bir yasa çıkardı. Bu yasaya göre Highland kültürüne ait kıyafetlerin, özellikle kilt ve tartan desenlerinin giyilmesi yasaklandı.
Amaç, İskoçların bağımsızlık hareketini bastırmak ve kültürel kimliklerini zayıflatmaktı. Bu yasak 35 yıl boyunca sürdü. Bugün İskoçlar kilti yalnızca geleneksel bir kıyafet olarak değil, aynı zamanda bu kültürel müdahaleye karşı direnişin bir sembolü olarak giyiyor.
GÜNÜMÜZDE KİLT
Günümüzde kilt, İskoçya'nın ulusal kıyafeti olarak kabul ediliyor. Düğünlerden askerî törenlere, Highland oyunlarından Burns Night'a kadar pek çok etkinlikte gururla giyiliyor. Kısaltılmış modern versiyonları, hem geleneksel şıklığı hem de çağdaş stil anlayışını bir araya getiriyor. Özellikle İskoçya dışında yaşayan diaspora topluluklarında, kilti giymek geçmişe duyulan bağlılığı ifade etmenin güçlü bir yolu haline geldi.
GERÇEK BİR 'İSKOÇ' OLMANIN SEMBOLÜ
Birçok İskoç için kilt giymek, "gerçek bir İskoç" olmanın göstergesi. Bu kıyafet, yalnızca geçmişi temsil etmiyor; aynı zamanda bugünü yaşama biçiminin bir parçası. Kilti giymek, hem tarihî hem de kültürel mirası yaşatmanın bir yolu olarak kabul ediliyor.
Kaynak: HABERTÜRK
Yaşam, 2025.04.16 16:34