Memur-Sen'den 'çözüm' raporu

Güncel, 2013.04.05 15:13

Memur-Sen, çözüm sürecine yönelik bir rapor hazırladı.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın önceki gün İstanbul'da akil adamlarla yaptığı ilk toplantıda Genel Başkan Ahmet Gündoğdu tarafından dile getirilen ve Başbakan'a sunulan raporda, çözüme yönelik 36 maddelik öneri yer aldı. Çözüm sürecinin etnik tema yerine insan hakları, insan onuru ve ifade özgürlüğü esas alınarak yürütülmesinin önemine dikkat çekilen raporda, bölge kalkınmasından eğitime, sürecin doğru yönetilmesinden demokratikleşmeye kadar bir çok konu başlığına yer veriliyor.

MEMUR-SEN tarafından hazırlanan çözüm sürecinin ön raporu şu şekilde:

Ülkemizin siyasi, ekonomik ve sosyolojik sorunlarının çözümü esasen demokratikleşmeye dayanıyor. Demokratik bir toplum ve bu topluma hizmeti kendine şiar edinmiş sosyal hukuk devletini ortaya çıkarmanın ön şartlarından biri hiç kuşkusuz milli birlik ve beraberliğe (kardeşliğe) yönelen bütün tehditlerin el birliğiyle ortadan kaldırılmasıdır. Demokrasi, milli egemenlik ve kardeşlik temalı milli birlik; aynı coğrafyayı ülke olarak gören insan topluluğunun temel asgari müşterekleridir.

Demokrasinin bütün kural ve kurumlarıyla tam ve koşulsuz yaşandığı Türkiye; ülkenin bütün bireylerinin kendisini eşit vatandaş görebilmesini gerektirir. Eşit vatandaşlığı gerçekten yaşanan bir değer haline getirmekse, insanı ve onurunu esas alan bir siyasal sistemle mümkündür. Böylesi bir siyasal sistem, huzur ve güven ortamı öncelikle aynı coğrafyada yaşayanların ortak iradesine ve mücadelesine ihtiyaç duyar.

Ülkemiz, vatanımız, memleketimiz, medeniyet diyarımız, Anadolumuz; asrı aşan fakat özellikle son otuz yılda terörle beslenen/terörden beslenenlerce oluşturulmak istenen bir ayrıştırma/ötekileştirme iklimine mahkum edilmeye çalışılmıştır. Silahlanarak dağa çıkmanın makul, insani bir tavırla hak aramanın araz sayıldığı bir zemin oluşturmak istenmiştir. Bu iklimin oluşturduğu tablo ağırlıkla, kamu bütçesine maliyet bazlı verdiği zarar üzerinden okunsa da asıl zarar, hiç kuşkusuz beşeri sermayemiz üzerinde gerçekleşti. Birbirinin hısmı olan kültürleri birbirinin hasmı olarak gösteren fikir fakirliği, sistematik bir şekilde zihinlere dayatıldı. Kültürlerin birlikteliğine, farklılıkların zenginliğine dayanan medeniyet mozaiğimizin üzeri, kardeşliğin üstüne perde çekme heveslilerince daksillenmeye çalışıldı.
Bunları niçin yaşıyoruz? Bize bunu kim yapıyor? Kim haklı, kim haksız? Kim mağdur? Kim mağrur? Bize maliyeti ne? Bunun arkasında hangi odaklar, hangi ülkeler var? Terörle mücadele için nasıl kaynak üretebiliriz, ne kadar bütçe ayırabiliriz? sorularına cevap aramanın veya cevap bulacak olmanın telaşıyla asıl soruyu 'Nasıl çözeriz?" sorusunu sormayı unuttuğumuz ve bu soruya cevap aramadan geçirdiğimiz kısa sayılmayacak bir zaman dilimini hep birlikte yaşadık. Bu soruyu sormanın ve cevaplamanın ihanet olarak görüldüğü, fikri esaretle karşı karşıya kaldık. Makulun ve makbulun çözüm paydaşlığında olduğunu hatırlatan basiret ve feraset medeniyetimiz sayesinde gecikerek de olsa; çözüm iradesinin zihinlerle, kardeşlik senfonisinin gönüllerle birleştiği bir iklimi nihayet hep birlikte oluşturduk ve hep birlikte kalıcı hale getireceğiz. Öldürmek ve ölmek yerine birlikte yaşamanın, üstünlük taslamak yerine medeniyet değerlerimizi mukim kılma mücadelesinde üst sorumluluklar almanın bize yakıştığını, nihayet hatırladık.

İyiliğin, güzelliğin ve ahlakın arayıcısı ve aratıcısı, ruhumuzun giysisi bedenlerimizin, vücutlarımızın isminden öte bir anlam ifade etmemesi gereken ırkların, etnik kimliklerin öncelenmesine, önemsenmesine dayanan kan akıtmayı mahir sayan zihniyetlere sırtımızı dönerek yaradılışın, imanın, insanın, irfanın merkezi olan ruhların can olması, can kardeşliğine inanarak kucaklaşması için yüzümüzü de gönlümüzü de birbirimize döndüğümüz yeni bir zemine ve yeni bir zamana sahibiz artık.

Bölmeye çalışanlar, bölmeye azmettirenlere inat, refahı adilce bölüşeceğiz, mutluluğu bölüşeceğiz, bu ülkeyi paylaşmak, bu ülkeden pay almak için kafa yoranlara inat medeniyetimizi, ülkemizi, kardeşliğimizi, onurumuzu korumak, yüceltmek, geliştirmek ve büyütmek adına sorumluluk paylaşacağız, külfetten pay alacağız.

Yedisinden, yetmişine; erkeğinden, kadınına; yaşlısından, gencine; köylüsünden, şehirlisine; batılısından, doğulusuna; yoksulundan, zenginine; memurundan, işçisine; engellisinden, çiftçisine; bu ülkenin bütün insanlarının insanca yaşamasına, onurlarının korunmasına, demokrasiyle yönetilmesine katkı sunacağız.

Kimliği, kültürel bağı, inancı ne olursa olsun sorunlarla yaşamak zorunda bırakılanların önce insan olduğunu hep birlikte ifade etmeliyiz. Türkiye Cumhuriyeti'nin daha da ötesi Anadolu'yu kendisine mesken kılan medeniyetin -farklılıklarını, bir arada yaşamanın ve bağımsızlık için birlikte mücadele etmenin engeli olarak görmeyen- farklı kimliklerin ortak mücadelesiyle kurulduğunu, neşv-ü nema bulduğunu birlikte idrak edeceğiz. Bağımsızlığına ve medeniyet değerlerine yönelmiş yedi düvelin saldırısına karşı birlikte savaşan medeniyet mensuplarını aradan yüz yıl bile geçmeden birbirleriyle terör üzerinden konuşacak hale getiren kirli oyunları, hep birlikte ifşa edeceğiz, bu oyunlara bir daha düşmeyecek basireti hep birlikte hayata geçireceğiz.

Çocuklarımıza, gelecek kuşaklarımıza cesarete dayalı kahramanlık destanlarıyla sınırlı bir tarih, bir ülke ve bu tarihi kendisine varlık nedeni olarak gören bir devleti makbul bir tereke olarak sunmayı yeterli bulamayız. İrfanla yoğrulmuş basiret iklimi, ilimle bezenmiş feraset siyaseti, demokrasiyi hukuk devletiyle taçlandırmış sosyal refah devleti, çocuklarımıza, geleceğimize borcumuzdur. Bu borcun bi hakkın ödenmesi; çocuklarımıza, gençlerimize terörden arınmış bir coğrafya, ayrımcılıktan kurtulma hedefinde uzlaşmış bir toplumsal mutabakat, huzur ve refahı birlikte üreten medeniyet değerleriyle inşa edilmiş bir zemin teslim etmekle mümkündür. Bizim için çözüm sürecinin adı da anlamı da, gereği de, hedefi de budur.

Bütün mesaimiz, bütün meselemiz, kendi vatandaşına hiçbir ayırım yapmadan, hizmet eden, hürmet eden bir devlet resmi ve devlet aygıtı ortaya çıkarmaktır. Bölmek isteyenlerin, bölücülerin, bölgecilik yapanların heveslerini kursaklarında bırakmaktır. Çözüme katkı sadece geçmişten bugüne yapılan yanlışların neler olduğunu ve nasıl düzeleceğini belirlemekten ibaret değildir. Gelecekte aynı kirli senaryoların bu coğrafyada yeniden sahneye konmaması için, milli birlik ve kardeşlik idrakini zirveye taşıyan kadim bir toplumsal mutabakatı, sarsılmaz ve yıkılmaz bir şekilde yeniden hayata geçirmektir.
Biz, eylemlerinde aklı, hedeflerinde kalbi merkeze alan insani bir medeniyetin bugünkü mensupları olarak; hepimizin Türkiye'sini birlikte var edecek büyük bir miladın, başarmaktan başka seçeneği bulunmayan gönül elçileriyiz.

İçinden geçtiğimiz süreçte yapılması ve yapılmaması gerekenleri, şüphesiz hep birlikte, ortak akılla, yerli bir dille ortaya koyacağız. Ancak, bugüne kadar ortaya koyduğumuz ve zaman içerisinde deklare ettiğimiz değerlendirmelerimizi bir ön çalışma olarak dikkatinize sunmak istiyorum.

- Akil insanların görev süresi, görev alanları belirlenmeli ve çalışmaları belirli aralıklarla gerekli hassasiyetler de gözetilerek kamuoyuyla paylaşılmalıdır.

- Çözüm süreci, etnik temalı değil insan hakları, insan onuru ve ifade özgürlüğü esas alınarak temel hak ve hürriyetler temelinde yürütülmelidir.

- Süreç, telaşla değil mutedil ve belirli bir takvime bağlı olarak yürütülmelidir. Siyasi bir kaosun oluşmasına ve toplumun tereddütlerinin fiili tepkilere dönüşmesine zemin oluşturulmamasına azami özen gösterilmelidir. Çözüm sürecinin, devlet-millet kaynaşması ve ötekileştirmeyen devlet aygıtının birlikte tesisi olduğu vurgusu ön plana çıkarılmalıdır.

- Türkiye genelinde kamuda uygulanacak kılık-kıyafet özgürlüğü, hem Türkiye'nin genel olarak demokratikleşmesine hem de dindar insanların yaşadığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun sürece daha olumlu katkılar yapmasına fırsat oluşturacaktır.

- Eğitim sisteminin, toplumun değerleriyle örtüşür bir uygulama içeriği kazanması adına karma eğitim mecburiyeti kaldırılmalı, eğitim kurumlarında "Andımız" retoriği uygulamasına son verilmeli, eğitim kurumları başta olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarında namaz kılanların ihtiyacını karşılayacak yer tahsisi yapılmalıdır.

- Yoksul ve yoksun ailelerin çocuklarına yönelik teşvik açılımları yapılmalıdır. Özellikle, milli gelirden en az pay alan 15 İl'e yönelik bu kapsamlı geniş perspektifli bir teşvik ve tedbir paketi ivedilikle hayata geçirilmelidir. (Örneğin, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi nedeniyle hayata geçirilemeyen on bin fakir öğrencinin özel öğretim kurumlarında öğrenim görmesine yönelik devlet katkısı uygulaması kapsamı genişletilerek ve kamu vicdanında tereddütler oluşturmayacak şekilde yeniden hayata geçirilmelidir.)

- Yerel yönetimlerin düşük gelirli ailelere mensup öğrencilere sağladığı karşılıksız burs uygulamasının Anayasa Mahkemesi tarafından iptali nedeniyle oluşan mağduriyetleri de giderecek şekilde, daha geniş kapsamlı burslar vermesi için yerel yönetimler yetkilendirilmelidir.

- Personel temininde güçlük çekilen hizmet alanlarında istihdam edilecek personele yönelik, teşvikler öngörülmeli, böylelikle terör faaliyetlerinin yoğun olduğu illerde isteksiz, gönülsüz ve mecburiyete dayalı olarak görev yapan kamu görevlilerinin gönüllülük ve isteklilik katsayısı arttırılarak toplumsal hayata katkı ve katımları arttırılmalıdır.

- Askeri yüksek yargı kurumları lağvedilmeli ve askeri mahkemeler sadece disiplin suçlarına yönelik yetki ve göreve sahip olmalıdır. Geçmiş döneme ait askeri yargı kararları nedeniyle (12 Eylül dönemi gibi) oluşan mağduriyetler giderilmelidir.

- Terörün kendisine merkez olarak belirlediği illerde, iç ve dış turizm faaliyetleri arttırılarak, hem normalleşmenin sağlanması hem de ekonomik açıdan yeni istihdamlara kapı aralanması sürecin hızla tamamlanmasına katkı sağlayacaktır. Ayrıca, farklı kültürlerin, farklı inanışların ve farklı medeniyetlerin mensubu olan bireylerin ziyaretleri, ırka dayalı, etnik kimliğe mesaj vermeyi hedefleyen çabaları etkisiz hale getirecektir.

- Şiddet ve silah çağrısı içermeyen her türlü fikir ve eylem, düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilmeli ve buna ilişkin Anayasal teminat bütün bireylerce hissedilecek şekilde hayata geçirilmelidir. Bu kapsamda, tutukluluk süreleri de yeniden gözden geçirilmelidir.

- İşkence ve kötü muamele suçları, zamanaşımına tabi olmamalı, özellikle Mamak ve Diyarbakır cezaevlerindeki işkence ve kötü muamele ile ilgili geriye dönük soruşturma başlatılmalı; failleri cezalandırmak mümkün olmasa dahi mağdurlara yönelik özür ve tazmin uygulamaları hayata geçirilmelidir. Diğer taraftan Kemal Türkler, Turgut Özal, Muhsin Yazıcıoğlu, Eşref Bitlis, Gaffar Okan gibi toplumda travma oluşturan ölümler/faili meçhul suikastlar aydınlatılmalı ve zamanaşımı olmamalıdır.

- Geçmişte terör ve bugünse çözüm sürecinde medya, iyi bir sınav verememiştir. Terör olaylarının aktarılma şekli bakımından tüm kanallar, toplumun zihninde belirsizlikler oluşturmakta ve ajitasyona açık bir sosyolojik form oluşturmaktadır. Toplumun yakınlaşmasını değil, birbirinden uzaklaşmasını ve birden fazla taraf oluşmasını tetikleyen başlık ve içerikle haber yapılmaktadır. Toplumu, siyaset kurumundan, sivil toplumdan hepsinden önemlisi birlik ve kardeşlik psikolojisinden uzaklaştırmakta ve soğutmaktadır. Yazılı ve görsel medya yayınları üzerinden bakıldığında; Diyarbakır'da, Hakkari'de, Tunceli'de terör ve onunla mücadele dışında başka bir hayat eylemi bulunmamaktadır. Oysa o illerimizde de, tıpkı Sakarya'daki, Burdur'daki, Trabzon'daki, İstanbul'daki gibi ticari hayat, eğlence hayatı, dini hayat ve eğitim hayatı eylemleri gerçekleşmektedir. Bu illerimizde de, düğünler, asker uğurlama törenleri, Hacca uğurlama ve Hacc'dan gelen yakınları karşılama faaliyetleri yapılmaktadır. Ancak, ne yazık ki bu illerimizden bu faaliyetlere dair görüntüler medya organlarında ya hiç yer almamakta ya da minimize düzeyde tutulmaktadır. Diğer taraftan, medya ve mensupları bu illerimizde siyaset kurumundan daha fazla vatandaşla ve toplumla temas etmekte, bu temas ağırlıkla terör ve mağdurları üzerinden gerçekleştirilmektedir.

- Televizyon dizilerinde, terörü ve terörle mücadele faaliyetlerini konu edinen dizilerin yapımcısı ve senaristleri ile görüşülerek, çözüm süreci çerçevesinde senaryolarında konsept değişikliği yapmak suretiyle sürece katkı sağlayacak bir içerik sunmaları konusunda beklenti ortaya konmalıdır. İç çatışmalar ve etnik ayrılıklar yerine Türkiye'nin küresel aktörlük hedefinden kaynaklanan sorumluluk ve eylemlerini konu edinen bir kurgu oluşturulması konusunda tavır geliştirmeleri beklentisi de aynı kapsamda dile getirilmelidir.

- Akil insanların faaliyetlerinin koordine ve sekretaryası için; güvenlik eksenli bir kurum olduğu da dikkate alınarak sadece Kamu Güvenliği Müsteşarlığı tarafından yürütülmesi yerine kamu idaresine yönelik toplumsal şikayetlerin çözüm merkezi olarak tasarlanan Kamu Denetçiliği Kurumu'nun ve/veya insan hakları ihlalleri ve ihmallerine yönelik çalışmalar yürüten İnsan Hakları Kurumu'nun birlikte ve eş güdüm içerisinde yürütebilecekleri bir organizasyon kurulmalıdır.

- Tüm Türkiye'de ve özellikle de terör faaliyetlerinin gerçekleştirildiği illerin Vali ve Emniyet müdürleri başta olmak üzere idareciler, sivil toplum kuruluşlarından yeterince yararlanmamakta ve muhatap almamaktadır. Özellikle mülki amirler, ideolojik görüşleri ve üye sayıları yönüyle ayırım yapmadan terör sorunun yaşandığı illerdeki sivil toplum kuruluşlarının tamamıyla görüşmelidir.

- Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından başlatılan üniversite ligi gibi Türkiye genelinde toplumsal kaynaşmayı ve sosyal hareketliliği sağlayacak etkinlikler arttırılmalıdır. Örneğin, barolar, ticaret ve sanayi odaları, memur ve işçi konfederasyonları, meslek odaları ve benzeri kurumlar arasında da sosyal ve kültürel ligler oluşturulmalıdır.

- Çözüm sürecinin bir sonucu olarak terör örgütünün silahlı eylem yapmaması gerçeği karşısında, siyasi partilerin başta grup toplantıları olmak üzere birbirlerine yönelik sert açıklamaları sürece umutla bakmayı engelleyen bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Siyasi partiler ve liderler bu tarzı terk etmeli, çözümü destekleyecek bir dili benimsemelidir.

- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı gibi doğrudan insan temaslı hizmetler sunan ve çözüm sürecinin nihai hedefi olan milli birlik ve kardeşlik zemininin kurulmasına ikamesiz katkılar sunacak olan Bakanlıkların merkez ve taşra teşkilatı birimlerinin daha fazla sorumluluk alması sağlanmalı, bu kapsamda strateji belgelerini üretmeleri ve mevcut hizmetlerini bu çerçevede ivedilikle güncellemelerine yönelik adımlar atılmalıdır.

- Terör faaliyetleri nedeniyle hayata geçirilen koruculuk sistemi, çözüm sürecinin bir parçası olarak lağvedilmeli ve sistemdeki mevcut personel toplum yararına çalışma kapsamındaki hizmetlerde değerlendirilmelidir.

- Anadolu coğrafyasının tarihinin resmi ideoloji eksenli yazılmasından kaynaklanan ayrıcı dil terk edilmeli ve gerçek-yaşanmış tarihin milli birlik ve kardeşlik perspektifi ile yeniden yazılması noktasında bir algı ve hedef ortaya konmalıdır.

- Çözüm sürecinin bütün Türkiye'de maksimum düzeyde destek verilmesini sağlamak için u konuda hassasiyeti bilinen Karadeniz, Ege, İç Anadolu ve Marmara bölgesinde yaşayan vatandaşların sürçle ilgili tereddütlerini gidermeye yönelik özel çaba sarf edilmelidir. Bu sürecin, üniter devlet yapısına yönelik değişimlere kapı aralayacağı yönündeki söylemlerin, gerçeği yansıtmadığı vurgusu sıklıkla dile getirilmelidir. Bölgeyi, küresel aktör özelliği taşıyan, medeniyet vurgusunu iyi yapan siyasi aktörlerin, sivil toplum liderlerinin, fikir ve düşünce dünyası insanlarının daha fazla ziyaret etmesi sağlanmalıdır. Ayrıca, bölgede yetişmiş ve bugün önemli sivil toplum kuruluşlarının başındaki liderler ile kanat önderlerinin bölge insanıyla temasını artıran etkinlikler gerçekleştirilmelidir.

- Etnik bir dil yerine hakem bir dil (toplumun ortalamasını yakalayan bir dil) ve İslam, medeniyet ve kardeşlik dili kullanılmalıdır.

- Melle Açılımı'nı olumlu bir gelişme olarak görmekle birlikte başta bölgedeki din görevlileri olmak üzere Türkiye'deki tüm din görevlilerine kardeşlik projesi anlatılmalıdır. Ayrıca din görevlilerinin entelektüel birikimlerinin arttırılması için hizmet içi eğitim seminerleri yapılmalıdır.

- Sürece karşı temkinli bir yaklaşım geliştiren grupların çekinceleri dikkate alınmalı, bu grupların algıları iyi yönetilmelidir.

- Çözüm sürecine kadın eli değmelidir. Bu kapsamda bölgedeki kadınlar ile diğer bölgelerdeki kadınların çözüm sürecinde birlikte hareket etmeleri sağlanmalıdır. Siyasi partilerin, sivil toplum kuruluşlarının, sendikaların kadın kolları bölgede sosyal sorumluluk projeleri uygulamalıdır.

- Edebiyat, şiir, düşünce ve fikir dünyamızın insanlarının yer aldığı dernek ve vakıflar bölgede sosyal etkinlikler yapmalı, bölgenin insanı olan Ahmedi Hani, Bediüzzaman, Seyyid Abdülhakim Arvasi, Mehmet Akif İnan ve benzeri kişilerin fikir ve düşüncelerinin kamuya mal edilmesini sağlayacak etkinlikler gerçekleştirilmelidir.

- Çözüm sürecinden önce kendiliğinden, doğal bir şekilde terörün bitmesi için çaba sarf eden platformlara dahil sivil toplum kuruluşları ile il il diyaloğa geçilmeli ve temas artırılmalıdır.

- Şehit aileleri ve gazilerle bu süreçte mutlaka temas kurulmalı, sürecin onları ilgilendiren yönleri konusunda her aşamada bilgi aktarılmalı ve şehit aileleri ve gazilerin dernek ve vakıflarıyla sürekli bir iletişim kanalı oluşturulmalıdır. Şehitlerin aziz hatıralarına, ailelerine ve gazilere yönelik en ufak incitici bir beyanın ya da onları tartışma konusu yapacak yaklaşımlardan özenle uzak durulmalıdır.

- Devlete ve kurumlarına güven sorununa kaynaklık eden "faili meçhul cinayetler" ve "kayıp kişiler" konuları çözüme kavuşturulmalıdır.

- Devletin bütün faaliyetlerinde, şeffaf ve hesap verebilir olması sağlanarak "Derin Devlet" yapılanmasına kapı aralayan hukuki boşluklar giderilmelidir.

- Şiddeti araç ve amaç olarak görmedikçe her düşüncenin özgürce dile getirilebildiği düşünce ve kanaat özgürlüğü alanının oluşması sağlanmalıdır. Bireysel özgürlük alanı genişletilerek herkesin anadilini konuşması, kültürünü yaşaması ve yaşatması hak olarak görülmeli ve bu çerçevede bir toplumsal algı ve kabulün oluşmasına zemin hazırlanmalıdır. Türkiye'nin farklı kimlik ve kültürlerin ortak resmi olduğu bilinci oluşturulmalı, kimlik ve kültür farklılıklarının bütünden ayırma ve bütünden ayrılma söylemlerine malzeme yapılması engellenmelidir.

- Çözüm sürecinde çözümün merkezine kişi, siyasi parti, iktidar gibi unsurlar değil millet koyulmalıdır.

- Ekonomik ve Sosyal Konsey, çözüm sürecinin parametrelerini esas alan bir gündemle en kısa zamanda toplanmalı ve süreç dahilinde ortaya konacak ekonomik ve sosyal politikalara ilişkin öneriler geliştirmelidir.

- Terörle mücadele için 400 milyar TL harcandığı gerçeğinden hareketle, terör tercihine kaynaklık eden bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarını ortadan kaldıran ve terörle mücadeleden önce terör eğilimiyle mücadeleyi esas alan sosyo-ekonomik tedbirler ile eğitim, kamu idaresi, kamu hizmeti ve ticari ilişkiler eksenli tedbir ve teşvik paketleri uygulamaya konulmalıdır. Bu kapsamda; Güney Anadolu Projesi(GAP) ile Doğu Anadolu Projesi(DAP), hızla tamamlanmalıdır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki sınır illeri başta olmak üzere sınır illerinin ticaret hacmini artırmak amacıyla sınır ticareti uygulamalarının etkinliği ve kapsamı genişletilmelidir. Gençlerin nitelikli iş gücü kapsamında değerlendirilmesini sağlayacak meslek edindirme kurslarının sayısı artırılmalı ve bu kursları tamamlayanların istihdamlarını sağlayacak kamu-özel sektör işbirliği organizasyonlarına zemin hazırlanmalıdır. Kamu görevlilerine, bölgesel kalkınmışlık düzeyi düşük bölge ve illerde görev almak ve daha uzun süre kalmak noktasında motive edecek ilave mali ve sosyal haklar verilmelidir. Terör faaliyetlerinin yoğun şekilde yaşandığı il ve ilçelerin mülki amirleri, güvenlik ve kolluk kuvvetleri sorumluları ile milli eğitim müdürü, müftü vb. üst düzey kamu görevlileri, halkla iç içe olmak noktasında başta dini ve milli bayramlar başta olmak üzere her tür sosyal etkinlik ve faaliyette Devletin gücünü değil gülen yüzünü esas alan temsil anlayışıyla hareket etmelidir.

-Çözüm sürecinin ana konusu ülkemizin mevcut sorunlarının ve vizyonunun bir kısmını ihtiva etmektedir. Süreç içerisindeki çabaların kalıcı değerler ve sürdürülebilir bir huzur ortamı inşa etmesi, yaşamakta olduğumuz sorunların varlığına kaynaklık eden ve çözüm çabalarının önünde set oluşturan mevcut Anayasanın vesayetçi ve ötekileştirmeye dayanak yapılan ruhundan kurtulmaya bağlıdır. Bu nedenle, asli ve kalıcı çözümler ancak ve ancak katılımcı demokrasiyi destekleyen ve insan onurunu esas alan bir ruha sahip yeni ve sivil bir Anayasayla mümkündür. Bu nedenle, yeni Anayasa talebi ve iradesi süreç içerisinde mutlaka ifade edilmelidir.

Kaynak: BURSADA BUGÜN

Güncel, 2013.04.05 15:13

Bursa'da mahalle halkının tuvalet isyanı! Yapılan şikay...

Bursa'da trafikte ilginç olay! Altına taş sıkışan araç ...

Bursa'da kontrolden çıkan otomobil takla attı! 2 yaralı

Bursa Mudanya'da 1 yılda 225 kişi tutuklandı

İstanbul'da hayatını kaybeden polis memuru Çanakkale'de...

Bursa'da sevilen gofret markasına flaş konkordato kararı!

AKOM uyardı! Bursa'ya 'İzlanda soğukları' geliyor!

Harcama limitleri açıklandı

Bursa'da feci kaza! Otomobil ile tır kafa kafaya çarpıştı

Bursa'da Ocak ayında çiçek açtı

Bursa'da ulaşım artık konforlu, güvenli ve kolay

13 Ocak okullar tatil mi? Bugün okul var mı yok mu?

Karadeniz'de korkutan deprem!

Adana'da vahşet! 3 kişi boğazları kesilmiş halde ölü bu...

Gassal dizisinden sonra ortaya çıktı: O korku insanları...

Toprak verimlilik haritası Bursa Mudanyalı çiftçiye yol...

Beyaz cennet Uludağ, sezonun en yoğun dönemlerini yaşıyor

Bursa kaplıcalarının faydaları nelerdir? 400 liraya şif...

Bursa İnegöl'de devrilen beton mikserinin sürücüsü yara...

Akaryakıta çifte zam kapıda: İşte 15 Ocak 2025 güncel b...

Bursalı eğitimcilerden zam oranına tepki!

15 yaşındaki çocuk tapu müdürlüğünde doğum yapıp bebeği...

AJet mühendis arıyor! İşte şartlar...

Türkiye'nin Maldivleri icradan satılık!

Milyarderlerin sabah rutini ayyuka çıktı

Trafikte yeni dönem başlıyor: Yaşlılara zorunlu olacak

Deniz ulaşımına olumsuz hava engeli! 8 sefer iptal edildi

Bursaspor altyapısına iki takviye!

Türkiye, Avrupa'da enflasyonu en yüksek ülke

Yenidoğan Çetesi davasında ara karar!

Avrasya Tüneli geçiş ücretlerine zam geldi!

Ticaret Bakanlığı "cayma hakkı" ile ilgili iddiaları ya...

Kellik Virüsü panik yarattı: Yüzlerce kişinin saçının d...

Bursa Karacabey'de 1 yılda 252 kişi tutuklandı

Bursa'da felçli kadına cinsel saldırıda bulunan şahıs h...

Mustafa Sandal'dan İbrahim Tatlıses hakkında dikkat çek...

Bursa'da 120 milyonluk dolandırıcılık!

AKOM tarih verdi! İstanbullulara uyarı: İzlanda kışı geldi

Başkan Bozbey'den Orhaneli Termik Santrali Kömür İşletm...

Bursa'da özel tasarım 3 katlı 'uyuşturucu fabrikası' çö...

Konuşması yarıda kesild, Blinken neye uğradığını şaşırdı

Derin dekoltesiyle merdivenlere uzandı!

Flört uygulamasında hayatının şokunu yaşadı! Çıplak fot...

Bursa'da voleybola yoğun ilgi

Kontrolden çıkan araç takla atarak karşı şeride geçti! ...

AK Parti Sözcüsü Çelik'ten Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ada...

Bursa Orhangazi'de şehit babasından İmralı görüşmelerin...

Acun Ilıcalı İngiltere'de iflasın eşiğinde!

Köprü ve otoyol geçiş ücretleri zamlandı!

Bursa emniyeti göz açtırmıyor! Ceza yağdı

Zamlı maaşlar ocak ayında yatar mı?

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu Beşiktaş Belediye Başkanı Rı...

RUMELİSİAD Başkanı Evke: Pek çok ülke ile işbirliğimiz var

Beşiktaş Belediye Başkanı'na gözaltı kararı: Rüşvet ve ...

Yangın o ünlü Türk çiftin evini de yuttu!

Fransa'daki cinsel saldırının şüphelisini Bursa'da tutt...

Elektrikli araç yangınlarına battaniyeli müdahale

Balıkesir'de işçi servisi devrildi: 25 yaralı

Bursa'da iki hırsızın maratoncuları aratmayan koşusu k...

Güneşin Çocukları Hentbol Takımı'na çirkin saldırı

Güney Kore Devlet Başkanı Yoon, sıkıyönetim soruşturmas...

Ev hanımı sahte reklamla 6 milyon lira dolandırıldı

Bursa'da sandviç ekmeğine de zam geldi!

İğrenç olay! Taksi sürücüsü baygın yolcusunu taciz edip...

Bakan Memişoğlu'ndan aile hekimlerine ilişkin açıklama:...

UEDAŞ duyurdu: Bursa'da elektrikler kesilecek!

Yemek kartı ile market alışverişi yapanlar dikkat! 158 ...

Ahmed Şara: 2 yılda 14 milyon Suriyeli ülkesine dönecek

Anderson Talisca'da ortalık karıştı!

Tütün, tütün mamulleri ve alkol ürünlerinde teminat tut...

CHP Bursa Milletvekili Öztürk: Bu ücret 2025 Aralık ayı...

Geleneksel pantolonsuz metro yolculuğu şaşkına uğrattı!

Kozmetik futbola da bulaştı! Arda Güler, Barış Alper Yı...

Bursa Büyükşehir Belediyesi kazanan isimleri açıkladı!

Bursa'da 750 yıllık safkan yerli hayvanları kurşuna diz...

Meksika'da şiddetli deprem! 6.6'yla sallandılar

Elçin Sangu ve Birsen Altuntaş birbirine girdi: Sosyal ...

Özgür Özel'in 'Kırmızı Kart'ına Bakan Kacır'dan 'Yeşil ...

Başkan Bozbey'den Rıza Akpolat açıklaması: Adalet herke...

WhatsApp'a Google Lens benzeri yapay zeka aracı geliyor

Eski Milli Basketbolcu İlkan Karaman'a çarpıp ölümüne n...

Tıraş sırasında kendini kesti: 211 bin TL kazandı!

Uludağ'da en yüksek konaklama ücreti dudak uçuklatıyor!

Cumhurbaşkanı Erdoğan: Terörün kafasını ezeriz

Bir otomobilin senelik maliyeti belli oldu!

Bursa'da binlerce fidan toprakla buluştu!

Otomobili ile havuza uçtu!

MasterChef Şampiyonu Onur Üresin oldu!

Otomobil bulmacası: Elektrik mi, petrol mü?

Ayşe Barım olayında flaş gelişme!

Başkan Bozbey'den müsilaj açıklaması

Bursa'da kaza yapan araç, siteye daldı!

Bursa'da kontrolden çıkan otomobil takla atarak tarlaya...

Güney Kutbu'na ulaşan ilk Türk: Ali Rıza Bilal

İki alkol grubuna daha zam

Bakan Yumaklı duyurdu! Tohum satışı başlıyor

Yemen'de akaryakıt istasyonunda patlama: 8 ölü

Orhan Gencebay'ın sağlık durumu nasıl? Eşi Sevim Emre y...

Bursa'da kontrolden çıkan tır devrildi, sürücü yaralandı

CHP'li vekilden pazar yerinde emekli maaşına kırmızı ka...

Kış turizminin gözde merkezlerinden Uludağ, yarıyıl tat...

Türklere en uzun süre vize veren ülkeler belli oldu

Los Angeles yangınlarında kimyasal tehlike

Bursa Orhangazi'de yüksek kesimlerde kar yağışı etkili ...

Tüketicilerin boykotları İsrail'in saldırılarına destek...

Bursa'da hobi amaçlı balık tutarken oltasına köpek balı...

2 minibüs 2 otobüs birbirine girdi: 31 kişi yaralandı

Bursa'da sokakta yürürken yakalandı!

Bursa'da üç gün önce sırra kadem bastı, jandarma ve AFA...

Aile hekiminden rapor almak artık ücretli!

Bursalılar dikkat: O yol trafiğe kapatıldı!

Ankara merkezli "change" araç operasyonunda 15 şüpheli ...

Faizsiz kredi! 55 bin TL veriyorlar, bankalar yarışa gi...

Mustafa Bozbey'den Almanya ile Bursa arasındaki iş birl...

ABD'deki yangınlar devam ediyor: Mahkumlar yangın söndü...

Bursaspor acı kaybı duyurdu!

Yerli uydu Fergani FGN-100-d1 artık uzayda!

Suriye'de korkunç görüntüler

Bursa Gemlik'te çözümsüz konu kalmıyor

Amasya'da göçük: 2 kişi toprak altında

Hazır giyim ithalatı 2024'ün 11 ayında 4 milyar doları ...

'Edip Akbayram öldü' iddiasına kızından yanıt geldi!

Zuckerberg çalışanlarına not gönderdi! Çok sayıda kişin...

İnternet alışverişinde yeni dönem: İade hakkı kaldırıldı

Emekli bayram ikramiyesine zam gelecek mi? "Bu hafta ol...

Bursa'da Ramazana yönelik "fahiş fiyat" denetimi bugünd...

CarrefourSA Bursa AVM 250 milyon dolara satılmıştı, ye...

Fatih Altaylı meselenin iç yüzünü anlattı

Bursa'da ilkokula Bursaspor Kütüphanesi

Los Angeles'te yangınları durduran pembe toz!

Uludağ'a çıkacaklar dikkat! Göz gözü görmüyor

Bursa'da mahsur kalan diğer kediyi kurtarmak istedi!

Tırnak batması tedavileri nelerdir? Uzmanı açıkladı...

Kavşaktaki kazada hurdaya dönen araçlardan burunları bi...

Kuzey Kore, Japon Denizi istikametine birden çok balist...

Voleybol maçında sürpriz evlilik teklifi

Vekil Öztürk emekli maaşını değerlendirdi: İnsanların ö...

Türkiye üretimli Dubai çikolataları Almanya'da satıştan...

OnlyFans yıldızından şoke eden iddia: 12 saatte 1057 ki...

Google CEO'su Sundar Pichai, 2025'e büyük yapay zeka pl...

Devlet Bahçeli: Kürt kardeşlerimize hiçbir zaman şaşı b...

Menajer Ayşe Barım soruşturmasında Serenay Sarıkaya ifa...

Bursalılar dikkat! Seferler iptal edildi

Ülkü Ocakları Bursa İl Başkanı Usta'dan Ankara'da öneml...

Ankara'da bu iddiayı duymayan kalmadı! AK Parti'de hare...

Meteoroloji 5 günlük hava tahminini yayınladı! (14 Ocak...

MİT Başkanı Kalın'dan kritik temas! Hamas yetkilileri i...

Marmara'ya kar geliyor! Meteoroloji uyardı

12 yaşındaki kız çocuğunu taşla öldürdü!

Çalışma saatleri kısalıyor mu? Hükümet harekete geçti

TCDD 2025 tarife: Tren biletlerine zam! Yüksek Hızlı Tr...

Bursa Büyükşehir Belediyesi, Nazım Hikmet'in anısını ya...

Bursa'da 23 yıllık devir sona eriyor: CarrefourSa'nın y...

Bursa Valiliği uyardı: Kuvvetli olacak

Villada anne ve kızı ölü, baba ise ağır yaralı bulundu

Bursa'da yat fabrikasında Grev için geri sayım! Yüzlerc...

Bursa'da ünlü AVM Hasberk'e süre tanındı!

İtalyan Şef Danilo'nun Bursada Bugün'e 'İskender' yorumu!

Bursalılar evlilik kredisini nasıl değerlendiriyor?

Bursa'da minibüs park halindeki TIR'a çarptı: 3 yaralı

Bir alkol grubuna daha zam geldi!

Akaryakıta dev zam yolda! Motorin, benzin ve LPG tabela...

Papa Ziyareti öncesi 2 Kardinal ve 102 Papaz Bursa İzni...

Özgür Özel: Tayyip Bey 21 yıldır pazara çıkmamış, gel b...

Bursa'da hafif ticari araç zeytinliğe uçtu! 1 yaralı

İş ve trafik stresi yaşayanlar dikkat! Hayatınızı kolay...

Gökhan Özen Los Angeles'daki evinin terasından şehri gö...

Suriyeliler dönüşe geçince, araba pazarlarında hareketl...

Elon Musk yüzünden Tesla satışları düşüyor!

CHP Bursa Milletvekili Öztürk, köprü ve otoyol geçiş üc...

Porsche'nin satışları yüzde 28 düşünce bayilerini kapat...

Bakan Işıkhan'dan yeni asgari ücret açıklaması: İhtiyaç...

Yeni evlenenlere 150 bin TL evlilik kredisi yaş sınırı ...

Bursa'da üretim yapan TOFAŞ banttan araç indirirken zor...

Bursa'dan Ağrı'ya uzanan mutluluk! Elleri ile ördükleri...

Bursa'da 2 otomobil çarpıştı: 4 yaralı

Ahlaksız teklif bardağı taşıran son damla oldu: Bir ker...

Bursa'da usta birliğine giderken hastanelik oldu

Kredi ile konut almak isteyenler dikkat!

Los Angeles'ta alevler kontrol altına alınamıyor

Ebeveynler dikkat! Bakanlık o markaları açıkladı, ürünl...

Akdeniz Belediyesi'ne kayyum!

Bursa'da öğretmenler iş bıraktı! 

Haluk Levent Bursalı sevenleri için söyledi

CHP Bursa Milletvekili Öztürk'ten gözaltı kararına tepki!

Bursa'da ulaşıma çözüm geliyor: Bir metro hattı daha!

Nilüfer Belediyespor Eker'den kötü sonuç!

Togg'un bu yıl Almanya'da satışa çıkması bekleniyor

Motosiklet otomobilin altına girdi, alev alev yandılar!

Bu ülkelere vize yok... Yurtdışı tatillerin adresi vize...

NATO Genel Sekreteri Rutte: Türkiye, NATO'nun çok değer...

Sınır kapısında ulaşım durma noktasında

Galata Köprüsü'nde yaslandığı korkuluk kırılınca denize...

Gemlik'te 2024'te olayların yüzde 95'i aydınlatıldı

Bunu da gördük: Camide cemaatin üzerine...

Bursa'da MBB'den Evsel Katı Atık Tarifeleri Çalışma ve ...

Bursa'da yaşlı adam, tarihi caminin tuvaletinde ölü bul...

Bursa'da sokak hayvanları için lezzet dayanışması

Kahramanmaraş'ta trafik kazası: 2 yaralı

Meteoroloji 5 günlük hava tahminini yayınladı! (12 Ocak...

TFF, takım harcama limitlerindeki yüzde 30'luk sapmayı ...

Meteoroloji 5 günlük hava tahminini yayınladı! (15 Ocak...

Bursa'da yol üstüne bulunan çukurlar tehlike oluşturuyor!

Sakarya'da vahşet: Eski polis, sevgilisini boğazından d...

Kar yurda giriş yaptı! Bursa'ya ne zaman kar yağac...

Ünlü peynir markası market raflarından apar topar topla...

2024 yılında kaybettiğimiz ünlüler! Yüreklerimiz dağlan...

Bursa'daki kazada ağır yaralanmıştı! Kurtarılamadı...

2024 MasterChef Şampiyonu Onur'dan müjde: Sosyal medyad...

Yolcu otobüsünün çarptığı otomobil sürücüsü hayatını ka...

11 soruda yeni "depozito" sisteminin merak edilenleri

Bursa'da 5'i yavru 6 köpek ile 1 kedi zehirlenmiş halde...

Bursa'da 3 aracın karıştığı korkutan kaza! 

Akdeniz Belediye Başkanı tutuklandı!

Bursa'da babasından kalan arsasına gece konduları kondu...

Konyaspor Fenerbahçe'ye mağlup oldu

Sokaktaki düğünde 9 yaşındaki çocuk maganda kurşunuyla ...

Bursa'da sular kesilecek: 16 Ocak BUSKİ su kesinti listesi

Bursa Mudanya'yı müsilaj sardı, deniz beyaz tabakayla ö...

Türk YouTuber'ların yıllık kazançları ortaya çıktı!

Fındık fiyatı ne kadar? Fındık kaç TL? (14 Ocak 2025)

Tanınmamak için tıbbi maske takıp husumetlisini vuran ş...

Bursalı dağcılardan -13 derecede kar mağarası kampı

Bakan Yerlikaya duyurdu: 605 bin 311 araç ve sürücüye c...

Ünlü AVM'de korkunç olay!

Yusuf Güney bu sefer de kıyamet tarihi verdi

Bursa'da 11 yıl 8 ay hapse mahkum olan 3 şüpheli yakalandı

Bursa'da ayakkabıcı esnafı sektörü değerlendirdi

Antalya'nın Neron'u: Mahallede yakmadığı yer kalmadı, b...

Bursa'da kamyonet ile motosiklet çarpıştı! 1 yaralı

Bill Gates yapay zeka devriminden sağ çıkacak üç sektör...

10 günde ikinci zam! Bursa'da mutfak tüpleri vatandaşın...

JMO Güney Şube Başkanı Yıldız: Sadece Bursa değil, Türk...

Ünlü şef Danilo'dan Bursada Bugün'e MasterChef itirafı:...

Seyir halindeki yolcu minibüsü alev topuna döndü!

Dakikalar içinde ülke değiştirebilirsiniz: Süpersonik u...

Kara Kuvvetleri Komutanlığı uzman erbaş ve sözleşmeli e...

ISS'te mahsur kalan astronotlardan ürkütücü mesaj!

Narin cinayeti: Annesinin evindeki yastık kılıfında giz...

Beyaz Saray'dan Gazze'de ateşkes açıklaması: Bu hafta o...

Bursa'da kaybolan zihinsel engelli kişiyi arama çalışma...

​Dünyanın en az beğenilen yemekleri seçildi

Galatasaray Başakşehir'i mağlup etti

ABD yapay zeka çiplerine sınırlama getirdi: Türkiye mua...

Starbucks'tan yeni tuvalet kararı!

En çok eleman aranan 10 meslek belli oldu: Uzmanlardan ...

MEB özel okullarda ücretsiz okutulacak çocukları açıkladı

STK'lar Bursa'dan seslendi: Hesabı emekçiler ödemeyecek

Bu kasabada herkes bir binada yaşıyor! Hastane, otel ve...

Marmara'da yoğun kar! Bursa dahil 13 ile uyarı

Fenerbahçe'den Galatasaray tepkisi: Hediye edilen bir m...

Bursa'da tekel bayiyi silahla tehdit edenler yakalandı!

Moto kuryelerin aylık kazancı ne kadar? Beyaz yakalılar...

Yeni konut kampanyası geliyor! Dar gelirliler için hükü...

Bursa'da otomobil tırın üzerinden yola düşen trafolara ...

Edip Akbayram öldü mü?

Cumhurbaşkanı Erdoğan: Yeni evlenecek gençlere faizsiz ...

Yerli uydularımız bugün fırlatılıyor

Uludağ'da sömestr öncesi otopark kaosu

Balıkesir Gönen'de inşaat kazası: Bir işçi hayatını kay...

Bursa'da ev sahiplerinin dairelerini sahte sözleşmeyle ...

Zincir marketlerde satılıyordu: Ünlü çamaşır suyu için ...

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Göktaş açıkladı: E...

Başsavcılık harekete geçti: Ayşe Barım hakkında yu...

Orhangazi'de berber fiyatlarına zam!

O bölgede elektrikli otomobiller kapış kapış satılıyor!

Türkiye'de hurda araç teşviki geliyor mu?

Yılmaz Özdil kalp krizi geçirdi!

Bursa'da alkollü sürücü polise zor anlar yaşattı!

Dev marka piyasadan çekildi!

Bakanlık duyurdu! Çikolata ve kahvede ilaç tehlikesi

Oyuncu Bedia Ener Öztep hayatını kaybetti

Yumurta fiyatları katlanarak artıyor

Binlerce kişiye yeşil pasaport müjdesi! Avrupa'ya vizes...

Karslı Bob Dylan ne var ne yok satıyor! Önce yan haklar...

Cübbeli Ahmet'ten vergi tepkisi!

Eski İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Cumhurbaşka...

CHP Genel Merkezi'ndeki görüşme sona erdi: İmamoğlu ve...

Bakan Tekin'den velilere özel okul çağrısı: Gereğini ya...

Araç alacaklar dikkat! ÖTV uygulaması resmileşti... Bug...

Bursa'da STK'lardan memur maaşlarına tepki

Meteoroloji 5 günlük hava tahminini yayınladı! (13 Ocak...

Avrupa'nın en tehlikeli uçuş rotaları açıklandı!

Antalyaspor, Emre Belözoğlu ile anlaştı

Müşterilerini bayıltıp taciz eden taksici tutuklandı!