Son dönemde Bursa'da meydana gelen orman yangınları, yalnızca doğal yaşamı değil, aynı zamanda hava kalitesinden ekosistem bütünlüğüne kadar geniş bir yelpazede olumsuz çevresel etkiler yaratmıştır. Peki, yangın sonrası çevreye ne olacak?
SEMA ÜSTÜNTAŞ / BURSADA BUGÜN
Özellikle yaz aylarında artan sıcaklıklar, kuraklık ve insan kaynaklı ihmallerle birleştiğinde, yangın riski ciddi boyutlara ulaşmaktadır. Bu durum, yalnızca geçici bir afet olarak değil, uzun vadeli çevresel tahribatlara yol açan bir kriz olarak ele alınmalıdır.
Bursada Bugün'e konuşan Uludağ Üniversitesi'nden Çevre Mühendisi Doç. Dr. Efsun Dindar, yangın sonrası doğada karşı karşıya kalınabilecekler hakkında konuştu.
"YANGINLAR ÇOK SAYIDA BİTKİ VE HAYVAN TÜRÜNÜN YAŞAM ALANINI YOK ETMEKTEDİR"
'Ormanlar, yalnızca ağaç toplulukları değil, aynı zamanda gezegenimizin "akciğerleri"dir' diyen Uludağ Üniversitesi'nden Çevre Mühendisi Doç. Dr. Efsun Dindar, "Fotosentez yoluyla karbondioksiti emerek oksijen üreten ormanlar, iklimin dengelenmesinde ve hava kalitesinin korunmasında kritik rol oynar. Ayrıca, su döngüsünü düzenleyerek su kaynaklarının korunmasına, toprağın erozyona karşı tutulmasına ve biyoçeşitliliğin sürdürülmesine katkı sağlar. Bursa gibi orman varlığı zengin bölgelerde meydana gelen yangınlar, bu yaşamsal hizmetlerin büyük ölçüde aksamasına neden olmaktadır. Yangınlar, orman ekosistemlerinde barınan çok sayıda bitki ve hayvan türünün yaşam alanını yok etmektedir. Biyoçeşitliliğin azalması, ekolojik dengenin bozulmasına ve ekosistem hizmetlerinin (karbon yutakları, su döngüsü, toprak koruma vb.) aksamasına yol açmaktadır. Bursa'daki yangın alanlarının çoğu, endemik türlerin bulunduğu doğal alanlardır ve bu durum, geri dönüşü zor kayıplara yol açabilir.
"KARDİYOVASKÜLER RİSKLERE NEDEN OLABİLİR"
Yangın sonucu ortaya çıkan yoğun duman ve partikül maddeler, başta yaşlılar, çocuklar ve solunum yolu hastalıkları olan bireyler olmak üzere toplum sağlığını tehdit etmektedir. Özellikle PM2.5 gibi ince partiküllerin artışı, astım ve KOAH gibi rahatsızlıkları tetikleyici etkiler taşımaktadır. Ayrıca karbonmonoksit ve diğer toksik gazlar, kısa vadede solunum problemlerine, uzun vadede ise kardiyovasküler risklere neden olabilir" dedi.
"İÇME SUYU KAYNAKLARINDA KALİTE KAYBINA YOL AÇAR"
Yangın sonrası toprak yapısının bozulduğunu ve organik madde içeriğinin azaldığına da dikkat çeken Çevre Mühendisi Doç. Dr. Efsun Dindar, konuşmasında şu ifadelere yer verdi:
"Bu durum, erozyon riskini artırmakta ve tarım alanlarının verimliliğini olumsuz etkilemektedir. Ayrıca, yangın sonrası kül ve diğer kimyasalların yüzey akışıyla su kaynaklarına karışması, içme suyu kaynaklarında kalite kaybına yol açabilir. Orman yangınları, yutak görevi gören orman alanlarının yok olmasıyla atmosfere salınan karbon miktarını artırmaktadır. Bu da iklim değişikliğini hızlandıran geri besleme mekanizmalarından biridir. Bursa özelinde yaşanan bu yangınlar, bölgesel karbon emisyonlarını artırarak küresel iklim krizine katkı sağlayan olumsuz bir etken haline gelmektedir.
"KASITLI YANGIN ÇIKARILMASI ULUSAL BİR GÜVENLİK MESELESİDİR"
Son yıllarda artan yangın vakalarının bazıları sabotaj şüphesini gündeme getirmiştir. Orman alanlarında kasıtlı yangın çıkarılması, yalnızca çevresel değil, aynı zamanda ulusal güvenlik meselesi olarak da değerlendirilmelidir. Bu kapsamda, riskli bölgelerde sürekli gözetim sistemlerinin kurulması, İHA ve kamera destekli izleme teknolojilerinin yaygınlaştırılması, orman giriş-çıkışlarının kontrol altına alınması ve halkın şüpheli faaliyetler konusunda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, sabotaj ihtimali içeren olaylara karşı adli süreçlerin hızlı ve caydırıcı biçimde işletilmesi büyük önem taşımaktadır.
"ACİL DURUM EYLEM PLANI HAZIRLANMALI"
Yangın gibi afetlere karşı etkili bir mücadele için bütüncül bir "Acil Durum Eylem Planı" hazırlanmalı ve düzenli olarak güncellenmelidir. Bu plan; erken uyarı sistemleri, eğitimli müdahale ekipleri, lojistik destek altyapısı, tahliye ve kriz yönetimi protokolleri, yerel yönetimlerin, STK'ların ve gönüllülerin koordinasyon planı gibi bileşenleri içermelidir. Ayrıca, yangın sonrası iyileştirme ve rehabilitasyon süreçleri için de uzun vadeli bütçelendirme ve izleme mekanizmaları oluşturulmalıdır.
"BURSA'DAKİ YANGINLAR SADECE BİR ÇEVRE SORUNU DEĞİLDİR"
Bursa'daki yangınlar, sadece bir çevre sorunu değil; güvenlik, halk sağlığı, tarım ve iklim boyutlarıyla çok yönlü bir tehdittir. Ormanlarımızı yalnızca doğal kaynak olarak değil, yaşamsal bir miras ve gelecek nesillerin hakkı olarak görmeli; bu doğrultuda korunmaları için gerekli tüm adımları kararlılıkla atmalıyız. Önleyici ve müdahale edici politikalar bir arada düşünülmeli, toplumun tüm kesimleri bu konuda sorumluluk almalıdır."
Bursa Bölge, 2025.07.31 11:27