Karadeniz Teknik Üniversitesi'nden Prof. Dr. Ersan Başar, küresel ısınma etkisiyle kutup bölgeleri ve yüksek dağlardaki buzulların hızla eridiğini belirterek "Erime sonucunda da iklim sürekli değişiyor" dedi.
2015'ten bu yana Antarktika, Grönland büyüklüğünde deniz buzunu kaybetti. Bunu ortaya koyan yeni uydu görüntülerine göre de buzullar geri dönmedi. Bu, son on yılın en büyük küresel çevre değişikliği olarak kayıtlara geçti.
GERİ BESLENME DÖNGÜSÜNE DİKKAT ÇEKİLDİ
Normalde eriyen buz deniz suyunu tatlılaştırırdı, ancak bu kez tam tersi oldu. Deniz yüzeyi tuzlanıyor ve bu da derinlerdeki ısıyı yüzeye çekerek buz oluşumunu engelliyor.
Bu durum, buz erimesini hızlandıran güçlü bir geri besleme döngüsü oluşturuyor.
Araştırmayı yürüten Southampton Üniversitesi, Barcelona Uzmanlar Merkezi ve Avrupa Uzay Ajansı'ndan bilim insanları, yeni uydular ve deniz altı robotlarıyla Güney Okyanusu'ndaki sıcaklık, tuzluluk ve buz değişimlerini 15 yıl boyunca takip etti.
Bulgular, okyanus yüzeyindeki tuzluluğun 2015'te ani bir artışa geçtiğini ve bunun buz kaybıyla aynı döneme denk geldiğini ortaya koydu.
SU TUZLANDIKÇA AĞIRLAŞIYOR
Normalde soğuk ve tatlı su, daha tuzlu ve sıcak derin suyun üstünde durarak ısının yüzeye çıkmasını engeller. Ancak yüzey suyu tuzlandıkça ağırlaşıyor ve batıyor, derinlerdeki sıcaklığı yukarı taşıyor. Bu durum, deniz buzlarını alttan eriterek kışın bile buz oluşumunu zorlaştırıyor.
Deniz buzları sadece yerel ekosistemler için değil, küresel iklim için de kritik. Buzlar, güneş ışığını uzaya yansıtan dev aynalar gibi davranıyor. Buzsuz kalan yüzeyler ise daha fazla ısı emerek küresel ısınmayı hızlandırıyor, fırtınaları şiddetlendiriyor ve deniz seviyesinin yükselmesine katkıda bulunuyor.
Emperor penguenleri gibi buz üstünde üreyen hayvanlar ve balinaların temel besini olan kriller gibi canlılar, buzların yok olmasıyla yok olma riskiyle karşı karşıya.
Bilim insanları, Antarktika'daki bu değişimin tahmin edilenden hızlı ve farklı ilerlediğini belirtiyor. Mevcut iklim modelleri, erimenin yüzey sularını tatlılaştıracağı varsayımına dayanıyordu. Ancak artan tuzluluk bu beklentiyi boşa çıkardı.
"HAZIRLIKSIZ YAKALANACAĞIZ"
Araştırmacılar, bu bulguların iklim modellerinin güncellenmesi gerektiğini vurguluyor. Dahası, uydular ve okyanus ölçüm ağları için kaynak kesintisi tehlikesi, bilim dünyasının bu değişimi izleme yeteneğini riske atıyor. Bilim insanları, "Eğer bu sinyalleri izlemezsek, bizi bekleyen değişikliklere hazırlıksız yakalanırız." uyarısında bulunuyor.
Kaynak: ENSONHABER
Dünya, 2025.07.03 11:46
