Bursalı tedarik şirketleri Ukrayna'ya alternatif olur mu?

RUSYA-Ukrayna savaşının kuşkusuz global otomotiv endüstrisine olumsuz etkileri oluyor ve olmaya devam edecek. Bazı analistler savaşın global otomotiv üretimine minimum etkisinin 1.5 milyon adet olacağını düşünüyor. Bugün Batılı ülkelerin Rusya'ya yönelik haklı yaptırımları ve ambargolarına şahit oluyoruz. Tüm sektörler ve markalar da bunu destekliyor. Bugün otomotiv özelinde baktığımızda hemen hemen tüm markalar Rusya'ya araç satışlarını durdururken, orada üretimi ve işbirliği olanlar ise bunları askıya almış durumda.

MİSİLLEME BEKLENİYOR

Kuşkusuz Rusya lideri Putin'in bu yaptırımlara karşı misilleme yapmaya başlamasıyla otomotiv sektörü asıl etkiyi görecektir. Ama daha şimdiden tedarikte sıkıntı yaşayan bazı fabrikalar üretimlerini geçici olarak durdurmaya başladı bile. Volkswagen, Mercedes gibi bir çok marka Ukrayna'dan başta elektrik kablo takımı olmak üzere bazı ürünleri tedarik edemediklerini, bu nedenle üretime ara verdiklerini açıklarken, bir çoğu da parça tedarikinde yaşanan sıkıntılardan dolayı Rusya'daki üretimlerini durdurdu.

Ama asıl endişe edilen, Rusya'nın nasıl bir misilleme yapacağı. Çünkü Rusya bugün elektrikli otomobillerde kullanılan lityum-iyon pillerdeki nikelin dünyadaki ikinci veya üçüncü büyük tedarikçisi konumunda. Ayrıca, içten yanmalı motora sahip araçlarda yer alan katalitik konvertörlerdeki paladyumun yüzde 40'ını da tüm dünyaya Rusya sağlıyor. Çip üretiminde kullanılan neon gazının da önemli tedarikçisi. Özellikle paladyum ve neon gazının tedarikinde yaşanacak sıkıntının yeni bir çip krizi yaratabileceğinden endişe ediliyor.

DOĞRUDAN DEĞİL DOLAYLI

Türk otomotiv sektörü açısından ise şu an doğrudan büyük bir etkisi beklenmiyor, ama tedarik problemleri üretime sekte vurabilir. Bugün Rusya'ya otomotiv ihracatı Türkiye'nin toplam otomotiv ihracatının yüzde 2,4'ünü, Ukrayna'ya yapılan otomotiv ihracatı ise toplam otomotiv ihracatının yüzde 0,75'ini oluşturuyor. Ama yaşanan savaş ortamının Türk otomotiv sektörüne dolaylı yansımaları olacaktır. Yani bu da hammadde tedariki üzerinden olacak. Sürecin hem siyasi hem ticari olarak Avrupa pazarını olumsuz etkilemesi mümkün. Avrupa bizim en büyük ihracat pazarımız. Yani bizi olumsuz etkilemesi daha çok AB üzerinden ya da dünya ekonomisi üzerinden olacak.

FIRSAT YARATABİLİR         

Ama Türk tedarik sanayi bu durumu fırsata da çevirebilir. Özellikle Bursa'lı şirketler Ukrayna'da üretilen parçalara ve malzemelere bakıp ona göre alternatif yaratabilir. Bu durum hem Türk otomotiv sanayine yarar hem de global otomotiv üretiminin durmasını engeller. Bu konuda konuştuğum sektör temsilcileri, "Tabi ki Ukrayna'ya alternatif oluruz. Ama onay süre vs. uzun sürer. Kısa süreli sorunlar yaşanmaya devam eder" yorumunu yapıyor. Bekleyip göreceğiz, bakalım Ukrayna tedarik sanayine alternatif olabilecek miyiz?